Cайт

Табунановой Марии Платоновны

Раздел 3. Материалы, иллюстрирующие работу

Обучение математике

На уроках математики уделяю большое внимание по развитию умения решать задачи. Предмету "Математика" по программе в неделю отводится 4 часа, в учебном году всего 136 часов. Поэтому решила выбрать математику как предмет по выбору для успешного освоения курса математики. Курс математики сложный, обширный. Ученики обычно встречают затруднения в работе с величинами (мм, см, дм, м), при знании соотношений между ними. Для развития у учащихся умения решать простые и составные текстовые задачи, нестандартные задачи, для развития вычислительных навыков нужно много и кропотливо работать.
Интегрированнай уруок: математика уонна тулалыыр эйгэни кытта билиьиннэрии
Уруок темата: 10 иьинэн эбии, кеђурэтии. Тыыннаах уонна тыыммат предметтэр. (1 кылаас)
Уруок сыала:
1) 10 иьинэн эбэр, ке5урэтэр уеруйэхтэри сайыннарыы. Чыыьыла састаабын билиилэрин чицэтии. Стандартнайа суох задачалары суоттуурга уерэтии.
2) Тыыннаах уонна тыыммат предметтэр тустарынан ейдебулу ицэрии, белехтерге араарарга уерэтии.
Уруок хаамыыта
1.Тэрээьин чааьа.
Уруок тематын, сыалын билиьиннэрии.
2. Ойге 10 иьинэн эбии, ке5урэтии. Карточкалар: 10-4, 4+5, 2+7, 8-3, 6+4, 4+3, 9-5, 8-7, 6+2, 4+6, 7-3, 10-2
3.Манна хас предмет ойуута баарый? (9)
-Эьиги санаа5ытыгар бу хартыыналарга ханнык предметтэр ойууламмыттарый? Тыннаах предметтэр дуу, тыыммат предметтэр дуу?
(Кыыллары, кетердеру ааттыыллар. Учуутал туспа ыйаан иьэр.)
-То5о тыыннаахтар дии саныыгыт? Тыыналлар дуо? (Тыыналлар)
-Улааталлар дуо? (Улааталлар)
-Онтон сибэкки тыыннаах дуо? Тэллэй? (Суох)
-То5о? (Тыыммат, аьаабат). Онтон бу хайаабытый? Сибэкки уунэн-уунэн улааппыт. Аьаабат эрээри хавйдах улааппытый? (Уу кутаммыт) Ол аата кини аьыыр дуо? (аьыыр). - О5олоор, сибэкки аьыыр эбит дии. Кини айа5а суох, ол гынан баран силиьинэн наадалаах веществолары сиртэн-буортан ылар эбит. Онтон тыыналлара буолуо дуо? Кинилэр эмиэ салгыцца, сырдыкка, кун уотугар наадыйаллар. Оччо5о тыыннаах предметтэр диибит дуу? Суох дуу? Тэллэй хайда5ый? Хатыц?

Книга "Толкуйдаа, тобул, суоттаа".

Со своими единомышленниками с учителями ЫКСШ№1 Винокуровой В.Г., Будикиной Л.Е в 2004г. составили сборник нестандартных задач "Толкуйдаа, тобул, суоттаа", который был напечатан в количестве 200 экземпляров в типографии ИПКРО. Рецензию написали Егорова Н.Е.- главный специалист Министерства образования РС(Я), Шамаев И.И.- доктор физико-математических наук, директор РЛИ, Сивцева Д.А.-учитель математики Таттинской гимназии. Этой книге был присвоен гриф "Допущено Министерством образования РС(Я)". А в этом году участвовали в Республиканском конкурсе издательских проектов познавательного характера "Учителя-детям", который проводили Национальное книжное издательство "Бичик" совместно с Министерством образования РС(Я). По итогам конкурса призового места не заняли, но книга рекомендована к рассмотрению комиссии издательства "Бичик" в декабре 2010г. Мы изменили форму книги, она будет состоять из 3-х частей. Раньше книга предназначалась для учащихся 4-5 классов, но мы думаем что эти задачи с удовольствием будут решать и учащиеся 4-7 классов, так что круг читателей расширится.
Задачи из книги "Толкуйдаа, тобул, суоттаа":
Суурук
Быьаарыыта. Задачаны суоттуурга "суурук" диэн тыл баар буоллађына, онно болђомтобутун ууруохтаахпыт. Суурук хоту устубуттар дуу, эбэтэр утары уксуйбуттэр дуу? Бу задачаны суоттуохха.
Задача. Орус сууругун тургэнэ 2 км/ч. Суурук хоту устар катер утары устар катердаађар тоьонон тургэний?
Суоттааьына. Катер тургэнин а диэххэ. Бастакы катер суурук хоту устар. Оччођо тургэнэ а+2 ( суурук тургэнэ эбиллэр). Иккис катер тургэнэ а-2 (сууругу утары устар, ол иьин 2-ни кеђуэтэбит). Керербут курдук, суурук хоту устар катер утары устар катердаађар 4 км-нан т?ргэн. Эпп.: 4км-нан тургэн.
1.Орус сууругун тургэнэ 3 км/ч. Кумаађы борокуот суурук устун баран иьэр. Биир мунуутэ5э кумаађы борокуот хас метр сири устуой?
2.Бириистэннэр икки ардылара 72 км. Тэбис-тэццэ утарыта икки катер хоцнубут. Катер сууругэ суох ууга тургэнэ 18 км/ч. Орус сууругэ 2 км/ч тургэннээх буоллађына, катердар хас чааьынан керсуьуехтэрэй?
3. Мотуордаах оцочо болуоту ситэн эрэр. Билигин кинилэр икки ардылара 35 км. Болуот тургэнэ 3 км/ч, онтон мотуордаах оцочо бэйэтин тургэнэ 10 км/ч. 5 чааьынан кинилэр икки ардылара хас км буолуой?

Обучение русскому языку

Ознакомление первоклассников с предлогами в национальной школе
В нашу школу дети приходят, владея только своим родным языком. Мышление детей, а также понятия и представления об окружающем их мире выражаются на родном языке. Поэтому на первом этапе, в начальных классах языком обучения и воспитания детей-якутов служит родной язык, а русский язык изучается как предмет ( в неделю-5 часов).
Якутский язык входит в группу тюркских языков. Тюркские языки характеризуются отсутствием такой грамматической категории как род и согласование в роде; отсутствием приставок, предлогов; отсутствием кратких форм прилагательных; неизменяемостью полных прилагательных по падежам, числам и родам и. т. д.
Во всех национальных школах обучение русскому языку начинается с разговорных уроков. В первом полугодии обучение ведётся без чтения и письменных форм работы. В период прохождения такого устного курса учитель должен добиваться усвоения учащимися предусмотренного в программе минимума русских слов и речевых оборотов, позволяющих вести несложный разговор на русском языке о знакомых предметах и явлениях. А во втором полугодии проходят курс начального обучения чтению и письму, составленный с учётом навыков, получаемых на уроках родной грамоты.
Приведу описание своей работы в первом классе по усвоению детьми понятия предлогов, по раскрытию значения разных предлогов. Я начинаю такую работу с первых уроков предварительного устного курса русского языка. Сначала предлог вводится как "маленькое слово- помощник". А слово "предлог" они впервые услышат в третьем классе. Большинство детей испытывают трудности при усвоении понятия предлогов, так как в родном якутском языке такой грамматической категории не существует. Работу надо проводить целенаправленно и систематически. Чтобы было для детей интересно и чтобы достичь результата, стараюсь использовать разные методы, приёмы и широко разнообразить дополнительный и наглядный материал.

Саха тылын уруогун атын предметтэри
кытта алтыьыннаран уерэтии

Тереебут тылы уерэтиигэ билицци кэмцэ улахан болђомто ууруллар. Саха тыла аан дойдуга сутэн, симэлийэн эрэ тыллар ахсаанарыгар киирбитэ хас биирдиибитин, бастатан туран учууталлары, тыл уерэхтээхтэрин улаханнык долгутар.
Тереебут тыл- бу норуот уйэттэн уйэлэр тухары муспут ейун-санаатын, улэтин-хамнаьын, ырыатын-хоьоонун, майгытын-сигилитин, муудараьын тумугэ буолар. Норуот олођун уонна культуратын таьыма урдээьинин кини тылын байыыта, сайдыыта быьаарар диэччилэр. Кырдьыга дађаны, тыл суттэђинэ, норуот бэйэтэ эмиэ эстэр. Онон уунэн иьэр келуенэ тереебут тылыгар хайдах сыьыаннаьарыттан ийэ тылбыт дьылђата тутулуктаах.
Уерэтии саца технологияларын, ньымаларын саха тылын уерэтиигэ туьаныыны утумнаахтык киллэрии билицци кэм ирдэбилэ. Билицци методика тирээн турар боппуруоьунан предметтэр икки ардыларынаађы сибээьи таба туьанан уерэтии кедьууьун урдэтии буолар.
Интегрированнай уруокка араас предметтэр ис хоьоонноро биир темађа сыьыарыллан бэйэ-бэйэлэрин ситэрсэн, толорсон, атын-атын еттунэн чочуйуллан ођођо ессе дирицник, тиийимтиэтик бэриллэр.

2 кылааска интегрированнай уруок
"Cаха тыла" уонна "Cаха сирин терут олохтоохторун культурата" предметтэр.
Тема: Нууччалыы суруллар тыллар. Тылдьыты кытта улэ.
Сыала:- Нууччалыы суруллар тыллары тылдьыт кеметунэн таба суруйарга, сацарарга уерэтии.
- Ийэ тыл уус-уран кууhун, кэрэтин ицэрии; о5о сацатын сайыннарыы. Саха о5ото тереебут тылын таптыы, харыстыы улаатарыгар иитии.
- Тылдьыты кытта улэлиир уеруйэхтэри ицэрии.
Уруокка туттуллар тэриллэр:
-Э.К.Пекарскай портрета, тылдьыттар, демонстрационнай, индивидуальнай карточкалар. Саха норуотун оло5ун сайдыытын кердерер хартыыналар.
Уруок хаамыыта:
1.Тэрээьин чааьа.
2. Саха терут тыла диэн тугуй?
Учуутал: - О5олор, биьиги бары ханнык омуктар буолабытый?
-Ханнык омук тылынан биьиги кэпсэтэбитий? (Сахалыы, нууччалыы).
- О5олоор биьиги ийэ тылбыт - саха тыла айыл5абытыттан, олохпутуттан-дьаьахпытыттан, терут дьарыкпытыттан, улэбититтэн -хамнаспытыттан уескээбит. Саха тыла - олус баай, кэрэ тыл. "Уруйэ уутун курдук сэргэх, сир симэ5ин курдук сиэдэрэй",- диэн саха народнай суруйааччыта биьиги биир дойдулаахпыт Амма Аччыгыйа этэн турар.

Интегрированнай уруоктар уерэнээччилэргэ туьалаах утуе еруттэрэ элбэх. Алтыьыннаран уерэтии табатык ыытылыннађына, уерэнээччи айар, чинчийэр, тумук оцостор дьођура сайдар. Саха тылыгар ылбыт билиитин атын предметтэргэ туттар кыахтанар, эбэтэр атын предметтэртэн ылбыт билиитин тереебут тылыгар туьанан билиитин кэцэтэр кыахтанар. Онон интегрированнай уруогу саха тылын оскуолађа уерэтии методикатын биир кедьуустээх суолун быьыытынан сыаналыахха сеп.